Cúm B là gì? Tổng quan về triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Cúm B là một trong hai loại virus chính gây ra bệnh cúm mùa hằng năm, bên cạnh cúm A. Loại virus này có thể lây lan nhanh và gây bệnh cho cả trẻ em lẫn người lớn, đặc biệt vào mùa lạnh. Vì vậy, bạn nên trang bị kiến thức cơ bản về cúm B — bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, cách phòng ngừa và điều trị — để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

1. Cúm B là gì?

Cúm mùa được phân thành 4 loại chính: A, B, C và D. Trong đó, cúm A, B và C có thể gây bệnh cho người, còn cúm D chủ yếu ảnh hưởng đến động vật, đặc biệt là gia súc. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cúm A và B là nguyên nhân chính gây ra các đợt dịch cúm mùa hằng năm, đặc biệt vào mùa đông. Hiện nay, cúm B chiếm khoảng 23% tổng số ca mắc cúm trên toàn cầu. [4]

Cúm B là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp thường gặp, đặc biệt phổ biến trong những tháng mùa đông. Virus gây bệnh ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan như mũi, họng và phổi, dẫn đến các triệu chứng điển hình như ho, đau họng, đau nhức cơ thể và mệt mỏi. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể dao động từ nhẹ đến nặng, tùy vào thể trạng và sức đề kháng của từng người.

Virus cúm B lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp, thông qua các giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện. Ngoài ra, virus cũng có thể bám trên bề mặt vật dụng, tay nắm cửa, đồ chơi... và lây khi người khỏe mạnh vô tình chạm vào rồi đưa tay lên miệng hoặc mũi. Do khả năng lây lan nhanh, cúm B thường gây ra các đợt dịch vào mùa lạnh. Trong những trường hợp nặng, bệnh có thể dẫn đến biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền. Tiêm vắc xin cúm mỗi năm là biện pháp phòng ngừa hiệu quả và được khuyến cáo rộng rãi. [2] [3]


Virus cúm B tấn công vào mũi, họng và phổi, gây nên các chứng bệnh về đường hô hấp

2. Nguyên nhân dẫn đến mắc cúm B

Virus cúm B thuộc hai dòng chính là B/Yamagata và B/Victoria. Cả hai đều có khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng và gây ra các đợt dịch cúm theo mùa, nhưng cũng có thể lưu hành quanh năm, đặc biệt ở các vùng khí hậu nhiệt đới như Việt Nam. Nguyên nhân lây nhiễm chủ yếu là do tiếp xúc trực tiếp với người mang virus hoặc hít phải các giọt bắn từ ho, hắt hơi. Bên cạnh đó, thời tiết thay đổi đột ngột, độ ẩm cao hoặc không khí lạnh cũng tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm B phát triển và làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh. [1] [2]


Nguyên nhân chính của việc bị cúm B là do tiếp xúc với một người đã nhiễm bệnh

3. Triệu chứng thường thấy khi mắc cúm B

Triệu chứng của bệnh cúm B có thể từ nhẹ đến nặng và thường xuất hiện nhanh, kéo dài khoảng một tuần.

Người mắc cúm B thường có các triệu chứng như: [1][2]

  • Ho (có thể kéo dài vài tuần).
  • Đau tức ngực.
  • Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi.
  • Hắt hơi, đau họng.
  • Sốt (thường kéo dài 3–4 ngày), có thể lên tới 39–40°C ở trẻ em.
  • Đau đầu, đau nhức cơ bắp, ớn lạnh và mệt mỏi.

Ngoài ra, một số trường hợp còn có triệu chứng về tiêu hóa như:

  • Buồn nôn, nôn, tiêu chảy hoặc đau bụng.
  • Trẻ em thường dễ gặp các triệu chứng đau bụng hơn người lớn khi bị cúm B.


Bệnh nhân cúm B hay chảy nước mũi

4. Những ai có nguy cơ cao bị cúm B?

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc cúm B cao hơn người bình thường, bao gồm: [3]

  • Phụ nữ đang mang thai.
  • Người mắc bệnh mạn tính như: bệnh thận, gan, hen suyễn, tiểu đường hoặc bệnh tim mạch.
  • Trẻ em dưới 5 tuổi, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi.
  • Người cao tuổi, từ 65 tuổi trở lên.

Những người thuộc nhóm này nên được tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm để giảm nguy cơ mắc bệnh và biến chứng nguy hiểm.

Nếu chẳng may bị nhiễm cúm B, không nên chủ quan – hãy gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được theo dõi và điều trị kịp thời.


Trẻ em là đối tượng dễ bị mắc cúm B

5. Phương pháp điều trị bệnh cúm B

Cúm B thường sẽ tự khỏi, nhưng đừng chủ quan.

Trong đa số trường hợp, cúm B có thể tự khỏi sau vài ngày đến một tuần mà không cần điều trị y tế đặc hiệu. Người bệnh nên:

  • Nghỉ ngơi đầy đủ.
  • Uống đủ nước.
  • Ăn thực phẩm nhẹ, dễ tiêu như súp gà.

Tuy nhiên, nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc người bệnh thuộc nhóm có nguy cơ cao, thì cần đi khám bác sĩ sớm để được điều trị kịp thời.

Các thuốc có thể được bác sĩ kê đơn để giảm triệu chứng bao gồm: [1]

  • Thuốc giảm đau, hạ sốt.
  • Thuốc thông mũi.
  • Thuốc giảm ho.

(Lưu ý: Chỉ dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ).

Thuốc kháng virus cũng có thể được dùng trong một số trường hợp.

Nếu bạn có nguy cơ cao bị biến chứng (như người già, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền), bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus, bao gồm:

  • Oseltamivir phosphate (Tamiflu).
  • Zanamivir (Relenza).
  • Peramivir (Rapivab).
  • Baloxavir marboxil (Xofluza).

Thuốc kháng virus hoạt động hiệu quả nhất nếu dùng trong vòng 48 giờ đầu sau khi khởi phát triệu chứng.

Khi nào cần đến bệnh viện ngay?

Bạn nên đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu có các dấu hiệu sau:

  • Đau ngực dữ dội.
  • Khó thở.
  • Triệu chứng hô hấp kéo dài hơn 2 tuần.
  • Triệu chứng đã thuyên giảm rồi tái phát.

Bác sĩ sẽ khám và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp để tránh các biến chứng nặng.


Người bị cúm B nên nghỉ ngơi

6. Hướng dẫn phòng ngừa bệnh cúm B hiệu quả

Cúm B dễ lây lan, đặc biệt vào mùa dịch – vì vậy bạn cần chủ động phòng ngừa!

Để bảo vệ bản thân và những người xung quanh, hãy thực hiện những biện pháp phòng ngừa cúm B được bác sĩ khuyến nghị sau đây: [3]

Thay đổi thói quen sinh hoạt theo hướng tích cực

  • Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, đặc biệt là:
  • Trước và sau khi ăn.
  • Sau khi ho, hắt hơi.
  • Sau khi tiếp xúc với đồ dùng nơi công cộng.
  • Vệ sinh cơ thể hàng ngày (tắm gội đầy đủ) giúp loại bỏ mầm bệnh trên da và tăng cường sức đề kháng.
  • Vệ sinh mũi, họng mỗi ngày bằng nước muối sinh lý – nhất là trong mùa cúm.

Giữ khoảng cách và bảo vệ đường hô hấp

  • Hạn chế đến nơi đông người, đặc biệt khi đang có dịch.
  • Đeo khẩu trang y tế khi ra ngoài hoặc đến nơi công cộng.
  • Giữ khoảng cách an toàn với người có dấu hiệu cảm cúm như ho, hắt hơi, sổ mũi.

Giữ ấm cơ thể đúng cách

  • Mặc ấm khi trời lạnh, đặc biệt là giữ ấm vùng đầu, cổ và ngực.
  • Nên đội mũ, choàng khăn và đi tất khi ra ngoài trời lạnh để tránh nhiễm lạnh.

Tiêm vắc xin – Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa cúm B

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến cáo rằng tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm vắc xin cúm hàng năm.

Tiêm vắc xin giúp cơ thể tạo ra kháng thể đặc hiệu, có khả năng chống lại các chủng virus cúm đang lưu hành trong cộng đồng, bao gồm cả cúm A và cúm B.

Việc tiêm phòng cần thực hiện mỗi năm, vì virus cúm thường xuyên thay đổi.

Đối tượng đặc biệt cần tiêm vắc xin cúm

CDC nhấn mạnh: Những người sau đây có nguy cơ cao gặp biến chứng nghiêm trọng do cúm và cần được ưu tiên tiêm vắc xin:

  • Người lớn từ 65 tuổi trở lên.
  • Phụ nữ đang mang thai.
  • Trẻ nhỏ, đặc biệt là dưới 5 tuổi.
  • Người mắc tiểu đường, bệnh tim, ung thư.
  • Trẻ em mắc bệnh lý thần kinh, ví dụ như rối loạn não.

Những ai xung quanh người có nguy cơ cao cũng cần được tiêm phòng.

Do virus cúm rất dễ lây lan, những người chăm sóc hoặc sống gần nhóm đối tượng có nguy cơ (như người già, trẻ nhỏ, người bệnh nền...) cũng nên tiêm phòng đầy đủ để giúp bảo vệ họ khỏi bị lây nhiễm.

Nhân viên y tế và người làm trong ngành chăm sóc sức khỏe là nhóm được khuyến nghị tiêm vắc xin cúm mỗi năm.

Những người cần thận trọng hoặc không nên tiêm vắc xin cúm:

  • Trẻ dưới 6 tháng tuổi (chưa đủ tuổi để tiêm).
  • Người dị ứng nặng với bất kỳ thành phần nào của vắc xin.
  • Người có tiền sử mắc hội chứng Guillain-Barré.

Nếu bạn thuộc nhóm này, nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi tiêm phòng.


Nên chủ động tiêm vắc xin để phòng ngừa cúm B

Chủ động phòng ngừa – Bảo vệ sức khỏe cho chính mình và cộng đồng

Trong các đợt dịch cúm theo mùa hàng năm, cúm B thường bùng phát mạnh, đặc biệt gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến người già và trẻ nhỏ – hai nhóm có sức đề kháng yếu.

Mỗi người cần chủ động bảo vệ bản thân bằng cách:

  • Tiêm vắc xin cúm đầy đủ mỗi năm.
  • Thực hiện lối sống lành mạnh, giữ vệ sinh cá nhân và môi trường.
  • Tránh tiếp xúc với người có triệu chứng cúm.

Nếu chẳng may nhiễm cúm B và triệu chứng diễn tiến nặng, đừng chần chừ – hãy đến cơ sở y tế gần nhất để được bác sĩ khám và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Nguồn tham khảo:

  1. What Are the Symptoms of Influenza B? https://www.healthline.com/health/influenza-b-symptoms#faq (Ngày truy cập: 01/03/2025).
  2. Influenza B: Symptoms, Treatment, and How it Compares to Influenza A: https://www.verywellhealth.com/flu-b-symptoms-identify-treat-and-prevent-5216276 (Ngày truy cập: 01/03/2025).
  3. What is influenza B and what does it do? https://www.medicalnewstoday.com/articles/326679 (Ngày truy cập: 01/03/2025).
  4. Caini S, Kusznierz G, Garate VV, Wangchuk S, Thapa B, de Paula Ju´nior FJ, et al. (2019) The epidemiological signature of influenza B virus and its B/Victoria and B/Yamagata lineages in the 21st century. PLoS ONE 14(9): e0222381 https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0222381 (Ngày truy cập: 15/05/2025)

Powered by Froala Editor