Đau đầu Tension là gì? Những điều cần biết về đau đầu do căng thẳng

Đau đầu do căng thẳng (Tension-type headache) là gì? Đau đầu do căng thẳng (Tension-type headache – TTH) là dạng đau đầu phổ biến nhất trong cộng đồng. Người bệnh thường mô tả cảm giác như có một vòng băng siết chặt quanh đầu, đôi khi lan xuống cổ và vai. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị hiệu quả.

1. Đau đầu do căng thẳng (Tension-type headache) là gì?

Đau đầu do căng thẳng là loại đau đầu phổ biến nhất, thường liên quan đến tình trạng căng cơ vùng đầu, cổ và vai, kết hợp với stress tâm lý.

Không giống như đau nửa đầu (Migraine), đau đầu Tension không gây buồn nôn, nôn hoặc nhạy cảm với ánh sáng hay âm thanh. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ, lan tỏa hai bên đầu, giống như có một vòng siết chặt quanh trán hoặc đầu. Cảm giác đau không theo nhịp mạch và thường không nghiêm trọng đến mức cản trở hoàn toàn sinh hoạt. [1]

Đau đầu Tension được phân loại thành hai dạng chính, dựa trên tần suất và thời gian cơn đau: [2]

  • Đau đầu Tension từng đợt (Episodic Tension-type Headache):
  • Mỗi cơn đau có thể kéo dài từ 30 phút đến 7 ngày.
  • Xảy ra dưới 15 ngày mỗi tháng, trong ít nhất 3 tháng liên tiếp.
  • Nếu tần suất tăng dần theo thời gian, người bệnh có nguy cơ chuyển sang dạng mạn tính.
  • Đau đầu Tension mạn tính (Chronic Tension-type Headache):
  • Cơn đau có thể kéo dài hàng giờ, đôi khi liên tục cả ngày.
  • Xảy ra ít nhất 15 ngày mỗi tháng, kéo dài trong tối thiểu 3 tháng.
  • Tình trạng này ảnh hưởng rõ rệt đến chất lượng cuộc sống và hiệu suất lao động hàng ngày.


Đau đầu Tension là loại đau đầu phổ biến nhất

2. Đối tượng thường gặp đau đầu do căng thẳng

Đau đầu Tension có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao hơn, bao gồm: [3]

  • Người trưởng thành và thanh thiếu niên lớn, đặc biệt là phụ nữ – nhóm thường có tỷ lệ mắc cao hơn do liên quan đến yếu tố nội tiết và stress tâm lý.
  • Người có yếu tố di truyền: Trong một số trường hợp, tiền sử gia đình có thể đóng vai trò làm tăng nguy cơ xuất hiện đau đầu Tension.
  • Người làm việc với tư thế cố định trong thời gian dài: Ví dụ như nhân viên văn phòng, thợ thủ công, người sử dụng máy tính thường xuyên – những đối tượng này dễ bị căng cơ vùng cổ, gáy và vai, từ đó làm khởi phát cơn đau.

Ngoài các đặc điểm cá nhân, một số yếu tố môi trường và lối sống cũng có thể làm tăng nguy cơ khởi phát hoặc làm nặng thêm cơn đau, bao gồm:

  • Căng thẳng thể chất hoặc tinh thần kéo dài.
  • Mất ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc lệch múi giờ sinh học.
  • Tiêu thụ caffeine quá mức hoặc ngưng đột ngột sau khi đã quen sử dụng hàng ngày.
  • Các bệnh lý thông thường như cảm cúm, nhiễm trùng xoang.
  • Thói quen xấu như hút thuốc lá, nghiến răng khi ngủ, mắt phải làm việc quá lâu mà không nghỉ ngơi.

Việc nhận diện các yếu tố nguy cơ và kích hoạt sẽ giúp người bệnh tự chủ hơn trong phòng ngừa và kiểm soát cơn đau một cách hiệu quả.


Đau đầu Tension có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi

3. Dấu hiệu nhận biết đau đầu do căng thẳng

Cơn đau đầu do căng thẳng (Tension-type headache) thường khởi phát từ từ, không đột ngột, và có các triệu chứng đặc trưng sau: [1]

  • Đau ở cả hai bên đầu, thường đối xứng và không có tính chất giật nhói như đau nửa đầu.
  • Cảm giác đau âm ỉ, đè nén, giống như có một vòng băng siết chặt quanh trán hoặc quanh đầu.
  • Cơn đau có thể lan xuống vùng cổ, vai gáy hoặc sau đầu.
  • Mức độ đau thường từ nhẹ đến trung bình, không nghiêm trọng đến mức khiến người bệnh phải ngừng hoàn toàn hoạt động.
  • Không kèm theo buồn nôn, nôn hoặc nhạy cảm với ánh sáng và tiếng động, điều này giúp phân biệt với Migraine.

Do triệu chứng không quá đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với nhiều tình trạng khác như đau nửa đầu, rối loạn thị giác hoặc bệnh lý thần kinh, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán chính xác nếu:

  • Đau đầu kéo dài, tái phát nhiều lần trong tháng.
  • Cơn đau ảnh hưởng đến giấc ngủ, công việc hoặc sinh hoạt hàng ngày.
  • Xuất hiện thêm các triệu chứng bất thường như sốt, thay đổi thị lực, yếu tay chân, nói khó, v.v.


Đau đầu Tension thường khởi phát dần dần và không giật nhói

4. Chẩn đoán đau đầu do căng thẳng

Việc chẩn đoán đau đầu Tension chủ yếu dựa trên khai thác triệu chứng lâm sàng và khám thực thể. Không có xét nghiệm đặc hiệu để xác định loại đau đầu này, vì vậy việc trao đổi thông tin chi tiết với bác sĩ là rất quan trọng.

Khai thác bệnh sử

Bác sĩ sẽ đặt một số câu hỏi để hiểu rõ đặc điểm cơn đau và loại trừ các nguyên nhân gây đau đầu khác: [1]

  • Cơn đau đầu bắt đầu khi nào, kéo dài bao lâu?
  • Vị trí đau nằm ở phần nào trên đầu?
  • Cảm giác đau có tính chất như thế nào? Âm ỉ, căng tức hay như bị siết chặt?
  • Có xuất hiện thay đổi tâm trạng hoặc hành vi như dễ cáu gắt, lo âu không?
  • Tư thế hoặc hoạt động thể chất có làm tình trạng đau tăng lên không?
  • Người bệnh có căng thẳng tâm lý, mất ngủ hoặc lo âu kéo dài không?
  • Có tiền sử chấn thương vùng đầu hoặc cổ không?

Khám thực thể

Bác sĩ sẽ kiểm tra vùng đầu, cổ và vai để đánh giá tình trạng căng cơ, điểm đau kích thích hoặc dấu hiệu thần kinh bất thường nếu có.

Cận lâm sàng (nếu cần)

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác gây đau đầu, đặc biệt nếu triệu chứng không điển hình hoặc có dấu hiệu cảnh báo:[1]

  • Xét nghiệm máu: Kiểm tra dấu hiệu viêm, nhiễm trùng hoặc bất thường chuyển hóa.
  • Chụp X-quang xoang: Để xác định có viêm xoang hoặc tắc nghẽn gây đau đầu không.
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): Tạo hình ảnh chi tiết của não, dùng khi nghi ngờ có bất thường thần kinh.
  • Chụp cắt lớp vi tính (CT scan): Được sử dụng để đánh giá cấu trúc não, loại trừ các nguyên nhân nguy hiểm như u não, chấn thương nội sọ hoặc dị dạng mạch máu.


Chẩn đoán mắc bệnh đau đầu Tension chủ yếu dựa vào các triệu chứng lâm sàng và kết quả khám thực thể

6. Phương pháp điều trị đau đầu do căng thẳng

Tự chăm sóc tại nhà

Đối với các cơn đau nhẹ đến trung bình, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp không dùng thuốc để kiểm soát hiệu quả: [3]

  • Ghi nhật ký đau đầu: Theo dõi thời điểm khởi phát, cường độ đau và các yếu tố có liên quan như giấc ngủ, thực phẩm, cảm xúc… giúp phát hiện nguyên nhân và điều chỉnh thói quen sinh hoạt phù hợp.
  • Xử lý cơn đau sớm: Khi bắt đầu cảm thấy đau đầu, nên dành thời gian nghỉ ngơi, chườm nóng hoặc lạnh vùng trán, cổ hoặc vai gáy. Có thể thực hiện các kỹ thuật thư giãn như hít thở sâu, thiền, yoga nhẹ nhàng để làm dịu cơ thể và tinh thần.
  • Sử dụng thuốc giảm đau đúng cách: Có thể dùng các loại thuốc giảm đau không kê đơn như Paracetamol hoặc Ibuprofen khi cần thiết. Tuy nhiên, cần tuân thủ liều dùng, tránh sử dụng thường xuyên hoặc kéo dài để hạn chế nguy cơ lạm dụng thuốc và đau đầu do thuốc (rebound headache).


Mục tiêu của việc điều trị đau đầu Tension là giảm nhanh các triệu chứng và ngăn ngừa tái phát

Phương pháp điều trị bảo tồn đau đầu do căng thẳng

Điều trị bảo tồn là phương pháp không dùng thuốc, nhằm giảm thiểu can thiệp y tế và tăng cường khả năng phục hồi tự nhiên của cơ thể. Phương pháp này đặc biệt phù hợp với người bệnh muốn tránh tác dụng phụ của thuốc hoặc kết hợp với điều trị y tế để nâng cao hiệu quả kiểm soát cơn đau.

Các biện pháp điều trị bảo tồn phổ biến: [3]

  • Massage trị liệu: Massage vùng cổ, vai, đầu giúp giãn cơ, giảm căng thẳng và cải thiện lưu thông máu, từ đó làm dịu cơn đau.
  • Phản hồi sinh học (Biofeedback): Là kỹ thuật sử dụng thiết bị để ghi nhận các phản ứng sinh lý của cơ thể (nhịp tim, hô hấp, nhiệt độ da...) và huấn luyện người bệnh học cách điều chỉnh phản ứng với stress, kiểm soát tốt hơn cơn đau.
  • Liệu pháp hành vi – nhận thức (CBT): CBT giúp người bệnh nhận diện và điều chỉnh các suy nghĩ tiêu cực, từ đó giảm căng thẳng tâm lý – một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau đầu Tension.
  • Châm cứu: Đây là phương pháp kích thích các huyệt đạo bằng kim châm, hỗ trợ lưu thông khí huyết, giảm đau và cải thiện tinh thần. Hiệu quả châm cứu thường thấy rõ sau vài buổi điều trị.
  • Chườm nóng hoặc lạnh: Áp dụng lên vùng trán, cổ hoặc vai gáy để giúp thư giãn cơ và giảm cảm giác đau tức. Nên lựa chọn chườm nóng hay lạnh tùy theo đáp ứng cá nhân.

Các phương pháp bảo tồn này không chỉ giúp giảm triệu chứng đau đầu, mà còn góp phần cải thiện sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả lâu dài, người bệnh nên duy trì đều đặn và phối hợp với các biện pháp phòng ngừa khác.


Massage giúp thư giãn cơ, giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn

Sử dụng thuốc điều trị đau đầu do căng thẳng

Thuốc có thể đóng vai trò quan trọng trong việc giảm triệu chứng đau đầu Tension và ngăn ngừa tái phát, đặc biệt khi các biện pháp không dùng thuốc không mang lại hiệu quả đủ mạnh. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn, tránh lạm dụng và tác dụng phụ không mong muốn. 

Các nhóm thuốc thường được sử dụng: [3]

  • Thuốc giảm đau không kê đơn (OTC): Bao gồm Paracetamol (Acetaminophen), Ibuprofen, Aspirin – thường dùng để giảm cơn đau mức độ nhẹ đến trung bình. Hiệu quả nhất khi dùng ngay khi cơn đau mới bắt đầu.
  • Thuốc giãn cơ: Được bác sĩ chỉ định trong trường hợp có căng cơ cổ hoặc vai gáy rõ rệt, giúp giảm co thắt cơ, từ đó hỗ trợ kiểm soát cơn đau hiệu quả hơn.
  • Thuốc chống trầm cảm ba vòng (TCA) hoặc thuốc chống co giật: Thường dùng cho người bị đau đầu mạn tính hoặc tái phát thường xuyên. Ví dụ: Amitriptyline (TCA) hoặc Topiramate (thuốc chống co giật) – có thể giúp ổn định hệ thần kinh và giảm tần suất cơn đau.

Lưu ý quan trọng khi dùng thuốc:

  • Không nên dùng thuốc giảm đau quá 3 ngày mỗi tuần, vì có thể gây ra tình trạng đau đầu do lạm dụng thuốc (medication-overuse headache).
  • Paracetamol nếu dùng quá liều có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng, đặc biệt ở người có bệnh gan hoặc sử dụng rượu thường xuyên.
  • Ibuprofen và Aspirin có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày, xuất huyết tiêu hóa hoặc ảnh hưởng đến chức năng thận nếu dùng kéo dài hoặc không đúng liều.


Paracetamol giúp giảm nhanh triệu chứng đau đầu Tension (cần có hướng dẫn từ bác sĩ)

Hy vọng rằng, với những thông tin được cung cấp trong bài viết này, bạn đã có cái nhìn tổng quan và đầy đủ hơn về “Đau đầu do căng thẳng (Tension-type headache)”, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán cũng như các phương pháp điều trị hiệu quả.

Hãy luôn lắng nghe cơ thể của mình và chủ động điều chỉnh lối sống, đồng thời tìm đến sự tư vấn từ các chuyên gia y tế khi tình trạng đau đầu ảnh hưởng đến sinh hoạt hoặc kéo dài không rõ nguyên nhân. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp bạn nâng cao chất lượng cuộc sống và phòng ngừa biến chứng lâu dài.

Chúc bạn luôn mạnh khỏe và an tâm trên hành trình chăm sóc sức khỏe tinh thần và thể chất của chính mình.

Nguồn tham khảo:

  1. Tension Headaches: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/headache/tension-headaches (Truy cập ngày: 30/03/2025)
  2. Tension headache: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tension-headache/symptoms-causes/syc-20353977 (Truy cập ngày: 30/03/2025)
  3. Tension headache: https://medlineplus.gov/ency/article/000797.htm (Truy cập ngày: 30/03/2025)


Powered by Froala Editor