Sốt siêu vi là gì? Chi tiết nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng bệnh

Sốt siêu vi là bệnh thường gặp, nhưng nếu không được theo dõi và chăm sóc đúng cách, nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm – đặc biệt với trẻ nhỏ, người lớn tuổi và người có sức đề kháng kém.

  • Vậy sốt siêu vi là gì?
  • Nguyên nhân nào gây ra bệnh?
  • Triệu chứng ra sao và cách nhận biết sớm như thế nào?

Tất cả những thắc mắc trên sẽ được giải đáp chi tiết và dễ hiểu trong bài viết dưới đây. Cùng tìm hiểu để chủ động bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình nhé!

1. Sốt siêu vi là gì?

Sốt siêu vi là tình trạng sốt do cơ thể phản ứng với sự xâm nhập của virus. Khi virus tấn công, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách tăng thân nhiệt để tạo ra môi trường bất lợi cho virus – đây chính là nguyên nhân gây sốt.

Sốt siêu vi không phải là một bệnh cụ thể, mà là một nhóm triệu chứng do nhiều loại virus khác nhau gây ra, và tùy theo loại virus cũng như cơ quan bị ảnh hưởng, triệu chứng có thể rất khác nhau.

Ví dụ:

  • Virus gây bệnh đường hô hấp (như cúm, rhinovirus): thường gây đau họng, ho, sổ mũi hoặc nghẹt mũi
  • Virus lây qua muỗi (như sốt xuất huyết, Zika): thường gây sốt cao, phát ban, đau cơ hoặc đau khớp
  • Virus đường tiêu hóa (như rotavirus): có thể gây sốt kèm tiêu chảy, nôn mửa và đau bụng

Sốt siêu vi thường lành tính và có thể tự khỏi trong vài ngày, nhưng với trẻ em, người già hoặc người có hệ miễn dịch yếu, bệnh có thể tiến triển nghiêm trọng nếu không được theo dõi và chăm sóc đúng cách.


Sốt siêu vi là triệu chứng của cơ thể nhiễm virus

2. Triệu chứng thường gặp của sốt siêu vi

Các triệu chứng của sốt siêu vi có thể khác nhau tùy theo loại virus gây bệnh. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu phổ biến mà bạn cần chú ý:

  • Sốt cao: Nhiệt độ cơ thể thường trên 38°C, kèm ớn lạnh và run rẩy.
  • Mệt mỏi, suy nhược: Cảm giác mệt mỏi kéo dài, khó hồi phục ngay cả khi đã nghỉ ngơi.
  • Đau nhức cơ thể: Thường gặp đau cơ, đau khớp, đặc biệt trong các bệnh như sốt xuất huyết.
  • Đau đầu: Đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, ảnh hưởng đến khả năng tập trung.
  • Triệu chứng hô hấp: Bao gồm đau họng, nghẹt mũi, chảy nước mũi, thường gặp ở virus đường hô hấp.
  • Phát ban trên da: Xuất hiện nốt đỏ hoặc mẩn ngứa, gặp trong bệnh sởi, rubella, sốt xuất huyết.
  • Rối loạn tiêu hóa: Gồm buồn nôn, nôn mửa và tiêu chảy, phổ biến với virus đường tiêu hóa (như rotavirus).
  • Mất khứu giác hoặc vị giác: Thường gặp ở người nhiễm SARS-CoV-2 (COVID-19)
  • Đỏ mắt: Có thể là dấu hiệu của viêm kết mạc do virus.

Khi nào cần đến cơ sở y tế ngay?

Một số dấu hiệu cho thấy sốt siêu vi có thể trở nặng và cần được khám chữa kịp thời:

  • Sốt cao kéo dài quá 7 ngày
  • Khó thở, tức ngực
  • Mất nước nặng: Khô miệng, tiểu ít, nước tiểu sẫm màu
  • Lú lẫn, thay đổi hành vi
  • Chảy máu bất thường: Bầm tím không rõ nguyên nhân, có máu trong phân (gặp trong sốt xuất huyết nặng).


Người bị sốt siêu vi thường sốt cao

3. Nguyên nhân dẫn đến sốt siêu vi

Sốt siêu vi xảy ra khi virus xâm nhập vào cơ thể và kích hoạt hệ miễn dịch, khiến thân nhiệt tăng cao. Có rất nhiều loại virus khác nhau có thể gây ra sốt siêu vi, tùy thuộc vào đường lây và cơ quan bị ảnh hưởng.

Virus đường hô hấp

  • Virus cúm (Influenza): Gây cúm theo mùa, với triệu chứng như sốt, ho, đau nhức cơ.
  • Rhinovirus: Thường gây cảm lạnh, sốt nhẹ và chảy nước mũi.
  • Coronavirus: Bao gồm các chủng như SARS-CoV-2 (gây COVID-19).

Virus lây qua muỗi

  • Virus sốt xuất huyết (Dengue): Do muỗi Aedes truyền, gây sốt cao, phát ban, đau cơ khớp.
  • Virus Zika: Gây sốt nhẹ, phát ban; có thể ảnh hưởng đến thai nhi nếu mẹ bầu bị nhiễm.
  • Virus Chikungunya: Gây sốt và đau khớp dữ dội, thường kéo dài nhiều ngày

Virus đường tiêu hóa

  • Rotavirus: Phổ biến ở trẻ em, gây tiêu chảy nặng kèm sốt và mất nước.
  • Norovirus: Rất dễ lây, gây nôn mửa, đau bụng và sốt.

Virus gây phát ban

  • Virus sởi: Gây sốt cao, ho, phát ban đỏ toàn thân.
  • Virus rubella (ban đào): Gây sốt nhẹ, nổi ban hồng mịn.

Virus lây qua đường máu

  • Virus viêm gan (A, B, C): Có thể gây sốt và tổn thương gan.
  • HIV: Sốt có thể là triệu chứng đầu tiên khi mới nhiễm.

3 con đường lây truyền virus phổ biến

  • Qua không khí: Lây qua giọt bắn khi ho, hắt hơi, nói chuyện gần người bệnh
  • Tiếp xúc trực tiếp: Chạm vào bề mặt có virus (tay nắm cửa, điện thoại, khăn…) hoặc tiếp xúc gần với người nhiễm
  • Qua vật trung gian truyền bệnh: Do muỗi, ve hoặc côn trùng khác truyền virus (như sốt xuất huyết, Zika…)


Sốt siêu vi xảy ra khi có nhiều loại virus xâm nhập vào cơ thể và kích hoạt phản ứng miễn dịch

4. Có mấy loại sốt siêu vi? 

Sốt siêu vi có thể được chia thành nhiều loại khác nhau tùy theo cơ quan bị virus tấn công và cách virus lây truyền. Dưới đây là các loại phổ biến nhất:

Sốt siêu vi do virus đường hô hấp

  • Gây ra bởi các virus như: Cúm (Influenza), Rhinovirus, RSV, hMPV.
  • Triệu chứng: Sốt cao, ho, đau họng, nghẹt mũi, mệt mỏi.
  • Lây lan chủ yếu qua giọt bắn từ ho hoặc hắt hơi.
  • Thường bùng phát theo mùa (đặc biệt vào thời điểm giao mùa).

Sốt siêu vi do virus lây qua muỗi

  • Gồm các bệnh như: Sốt xuất huyết, Chikungunya, Zika.
  • Triệu chứng: Sốt cao, đau khớp dữ dội, phát ban, mệt mỏi.
  • Có thể gây biến chứng nặng, như dị tật bẩm sinh nếu mẹ bầu nhiễm Zika.
  • Lây qua muỗi đốt, thường xảy ra tại các vùng nhiệt đới.

Sốt siêu vi do virus ngoại ban (gây phát ban)

  • Bao gồm bệnh: Sởi, rubella (ban đào), thủy đậu.
  • Triệu chứng: Sốt kèm phát ban đỏ hoặc hồng, có thể ngứa nhẹ.
  • Thường gặp ở người chưa tiêm vắc xin.
  • Dễ lây trong cộng đồng, nhất là trong môi trường học đường.

Sốt siêu vi do virus đường tiêu hóa

  • Do virus như: Rotavirus, Norovirus.
  • Triệu chứng: Sốt, nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng.
  • Lây lan chủ yếu qua thực phẩm, nước uống bị ô nhiễm.
  • Nguy hiểm ở trẻ em do dễ gây mất nước nghiêm trọng.

Sốt siêu vi nặng (gây chảy máu, tổn thương nội tạng)

  • Bao gồm: Ebola, sốt vàng da, sốt xuất huyết Dengue nặng.
  • Triệu chứng nguy hiểm: sốt cao, chảy máu chân răng, có máu trong phân, sốc, suy tạng.
  • Bệnh đe dọa tính mạng và cần được cấp cứu kịp thời.


Sốt siêu vi được phân chia thành nhiều loại khác nhau

5. Bệnh sốt siêu vi kéo dài trong bao lâu?

Thời gian bị sốt siêu vi sẽ khác nhau ở mỗi người, tùy vào loại virus gây bệnh và tình trạng sức khỏe, sức đề kháng của người bệnh.

Dưới đây là 3 mức độ phổ biến:

Trường hợp nhẹ (3 – 5 ngày)

  • Gặp ở người có hệ miễn dịch khỏe mạnh.
  • Triệu chứng thường nhẹ, như sốt vừa, mệt mỏi, đau đầu nhẹ.
  • Hồi phục nhanh nếu nghỉ ngơi và uống đủ nước.

Trường hợp trung bình (7 – 10 ngày)

  • Thường xảy ra với bệnh như cúm mùa hoặc sốt xuất huyết thể nhẹ.
  • Người bệnh có thể bị đau nhức cơ thể, sốt kéo dài, mệt mỏi rõ rệt.
  • Cần nghỉ ngơi, dinh dưỡng tốt và theo dõi sát triệu chứng.

Trường hợp nặng (trên 2 tuần)

  • Gặp trong các bệnh nghiêm trọng như COVID-19, sốt xuất huyết Dengue nặng, Zika.
  • Dù đã khỏi bệnh, người bệnh vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi kéo dài nhiều tuần.
  • Cần được theo dõi, phục hồi sức khỏe, và có thể cần hỗ trợ y tế thêm.

Lưu ý: Nếu sốt kéo dài quá 7 ngày, hoặc có dấu hiệu nặng như khó thở, đau ngực, chảy máu bất thường, bạn nên đi khám ngay để tránh biến chứng nguy hiểm


Thời gian sốt siêu vi phụ thuộc vào loại virus và phản ứng miễn dịch của từng người bệnh

6. Cách thức điều trị sốt siêu vi

Các phương thức điều trị sốt siêu vi bao gồm: [1] [2] [3]

Thuốc men

  • Thuốc hạ sốt: Người bệnh có thể dùng thuốc chứa acetaminophen để giảm sốt và giảm đau đầu.
  • Thuốc giảm đau: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) có thể giúp giảm đau nhức cơ thể và đau khớp.
  • Thuốc thông mũi: Nếu bị nghẹt mũi do viêm nhiễm đường hô hấp, có thể dùng thuốc xịt mũi hoặc thuốc chứa pseudoephedrine, phenylephrine để giúp thông thoáng mũi.

Chăm sóc hỗ trợ

  • Nghỉ ngơi: Người bệnh cần nghỉ ngơi đầy đủ để giúp cơ thể hồi phục. Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày.
  • Bù nước: Cần uống nhiều nước, có thể uống nước lọc, dung dịch điện giải hoặc nước dừa để bù lại lượng nước đã mất.
  • Chế độ ăn: Nên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa như súp, rau luộc, trái cây để bổ sung dưỡng chất mà không làm quá tải cho hệ tiêu hóa.

Khi nào cần đi khám bác sĩ

Nếu sốt kéo dài hơn 7 ngày hoặc xuất hiện các triệu chứng như khó thở, lú lẫn, tức ngực, hoặc mất nước nghiêm trọng (ví dụ như mệt mỏi rất nhiều, nước tiểu sẫm màu, hoặc khô miệng), người bệnh cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Thông qua các phương pháp trên, người bệnh có thể giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu do sốt siêu vi.


Người bệnh nên nghỉ ngơi đầy đủ để phục hồi năng lượng

7. Làm thế nào để phòng sốt siêu vi?

Có thể phòng ngừa sốt siêu vi bằng cách kết hợp giữa vệ sinh, tiêm chủng và lối sống: [1] 

Vệ sinh cá nhân

  • Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước, đặc biệt khi tiếp xúc với các vật dụng công cộng hoặc sau khi ho, hắt hơi.
  • Tránh chạm tay vào mặt khi tay chưa được rửa sạch.
  • Khi ho hoặc hắt hơi, nên che miệng và mũi bằng khăn giấy hoặc ho vào khuỷu tay, sau đó rửa tay bằng xà phòng.

Tiêm chủng

Cập nhật thông tin về các loại vắc xin phòng cúm, sởi và viêm gan. Đảm bảo trẻ em được tiêm chủng đầy đủ theo hướng dẫn của cơ quan y tế.

Hạn chế tiếp xúc với muỗi

  • Sử dụng thuốc chống côn trùng và màn chống muỗi khi ngủ hoặc khi ra ngoài, đặc biệt là ở những khu vực có nhiều cây cối.
  • Loại bỏ các khu vực có nước đọng quanh nhà để ngăn ngừa muỗi sinh sản.

Lối sống lành mạnh

  • Xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất để duy trì sức khỏe.
  • Tập thể dục thường xuyên và duy trì thói quen ngủ đủ giấc (7-8 tiếng mỗi đêm) để giúp cơ thể tăng cường hệ miễn dịch.

Thói quen ăn uống

  • Uống đủ nước sạch, tránh sử dụng thực phẩm bị ô nhiễm.
  • Rửa sạch trái cây và rau quả trước khi ăn, có thể ngâm chúng trong nước muối loãng để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.

Bằng cách thực hiện những biện pháp trên, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ mắc sốt siêu vi và bảo vệ sức khỏe của mình và gia đình.


Cần rửa sạch rau củ trước khi ăn

Sốt siêu vi có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Các biến chứng này có thể bao gồm viêm phổi, suy hô hấp, mất nước nghiêm trọng hoặc các vấn đề về tim mạch.

Để phòng ngừa bệnh, mỗi người cần duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ dinh dưỡng cân bằng, ăn nhiều rau quả và thực phẩm giàu vitamin, đồng thời tiêm phòng vắc xin đầy đủ. Vắc xin có thể bảo vệ cơ thể khỏi những loại virus gây bệnh như cúm, sởi và các bệnh truyền nhiễm khác.

Khi bị sốt siêu vi, nếu có các triệu chứng nghiêm trọng như sốt kéo dài, khó thở, mệt mỏi cực độ hoặc mất nước, bệnh nhân cần tìm đến cơ sở y tế uy tín để được bác sĩ thăm khám và kê đơn điều trị phù hợp.

Việc nhận diện sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp người bệnh phục hồi nhanh chóng và giảm thiểu nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm.

Powered by Froala Editor