Đau nửa đầu: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị hiệu quả
Đau nửa đầu là tình trạng đau mà rất nhiều người gặp phải và gây ra không ít phiền toái cho người bệnh. Vậy đau nửa đầu là gì? Nguyên nhân và cách điều trị nó thế nào? Hãy cùng tìm câu trả lời thông qua bài viết này.
Đau nửa đầu không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn đến tình thần của người bệnh1. Tổng quan về đau nửa đầu
1.1. Đau nửa đầu là bệnh gì?
Đau nửa đầu hay còn gọi là đau đầu migraine, đây là một dạng đau đầu mức độ vừa phải hoặc dữ dội với cảm giác đau nhói ở một bên đầu. Các triệu chứng đi kèm có thể bao gồm buồn nôn, nôn hoặc nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh. Chứng đau đầu này thường có tính chất gia đình và có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.
Có 2 kiểu phổ biến gồm:
- Đau nửa đầu có dấu hiệu báo trước (đau nửa đầu có aura)
- Đau nửa đầu không có dấu hiệu báo trước (đau nửa đầu không có aura)
1.2. Nguyên nhân gây đau nửa đầu
Nguyên nhân chính xác của các cơn đau đầu này vẫn chưa được biết rõ, nhưng các nhà khoa học đã tìm ra một số yếu tố có thể gây ra tình cơn đau gồm:
- Di truyền: Nếu ai đó trong gia đình bạn bị chứng đau nửa đầu thì bạn có nhiều khả năng sẽ gặp tình trạng này hơn.
- Căng thẳng, áp lực công việc: Đây là một trong những tác nhân gây đau nửa đầu phổ biến nhất. Khi bạn căng thẳng, não của bạn tiết ra các chất hóa học gây lo lắng, sợ hãi, tạo ra những cơn co thắt trong mạch máu não dẫn đến tình trạng này.
- Lạm dụng thuốc: Việc sử dụng thường xuyên và lặp lại bất kỳ loại thuốc đau đầu nào có thể gây ra chứng đau đầu do lạm dụng thuốc.
- Các yếu tố kích thích giác quan: Ánh sáng cường độ cao, âm thanh lớn và mùi nồng nặc có thể gây ra những cơn đau đầu ở một số người nhạy cảm.
- Thay đổi nội tiết tố: Một số phụ nữ bị đau nửa đầu vào khoảng thời gian có kinh, có thể do sự thay đổi nồng độ của các hormon như estrogen trong khoảng thời gian này. Tình trạng này thường sẽ được cải thiện sau khi mãn kinh.
- Thay đổi thời tiết: Đối với một số người, thay đổi thời tiết có thể gây mất cân bằng chất hóa học trong não có tên serotonin và dẫn đến chứng đau nửa đầu. Yếu tố thời tiết cũng có thể làm trầm trọng thêm cơn đau đầu do các tác nhân khác gây ra.
- Một số thức ăn, đồ uống: Một số loại thực phẩm hoặc thành phần thực phẩm có thể là tác nhân gây đau nửa đầu, bao gồm đồ uống có cồn hoặc caffeine, phụ gia thực phẩm như nitrat (một chất bảo quản trong thịt đông lạnh), aspartame (một loại đường nhân tạo) hoặc bột ngọt.
Stress là một trong những yếu tố hàng đầu gây đau nửa đầu
1.3. Các giai đoạn đau và triệu chứng kèm theo
Cơn đau này thường xảy ra theo từng giai đoạn riêng biệt, tuy nhiên không phải ai cũng trải qua tất cả những giai đoạn này.
● Giai đoạn tiền triệu chứng: Những thay đổi về tâm trạng, thiếu năng lượng, cảm giác thèm ăn có thể xảy ra vài giờ hoặc vài ngày trước khi xảy ra cơn đau nửa đầu.
● Giai đoạn có xuất hiện các dấu hiệu báo trước: Trong chứng đau nửa đầu có dấu hiệu báo trước, các dấu hiệu có thể xảy ra 30 phút đến 1 giờ trước khi xuất hiện cơn đau. Bạn có thể gặp vấn đề về thị giác, xúc giác, cử động và lời nói như: khó nói rõ ràng, cảm giác châm chích hoặc ngứa ran ở mặt, cánh tay hoặc chân, nhìn thấy ánh sáng nhấp nháy hoặc lóe lên trước mắt.
● Giai đoạn đau nửa đầu kèm triệu chứng khác: Đây là giai đoạn cấp tính và nghiêm trọng nhất trong các giai đoạn của loại đau này. Các triệu chứng giai đoạn này có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày tùy theo mỗi người. Một số triệu chứng cụ thể bao gồm: đau nhói ở một bên đầu, đau đầu theo nhịp, tăng độ nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh, buồn nôn, nôn, chóng mặt.
● Giai đoạn sau khi cơn đau qua đi: Trong giai đoạn này thường xảy ra những thay đổi về tâm trạng và cảm xúc, có thể từ cảm giác hưng phấn, hạnh phúc đến cảm giác rất mệt mỏi và uể oải. Đau đầu nhẹ, âm ỉ có thể kéo dài.
1.4. Những đối tượng có nguy cơ cao bị đau nửa đầu
Những đối tượng có nguy cơ cao gặp tình trạng này bao gồm:
- Giới tính: Phụ nữ có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu cao gấp 3 lần nam giới.
- Tuổi tác: Chứng đau đầu này có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi và thường xảy ra ở tuổi vị thành niên. Mức độ nặng có xu hướng lên đến đỉnh điểm ở độ tuổi 30 và sẽ thuyên giảm dần sau đó.
- Tiền sử gia đình: Nếu bố hoặc mẹ có tiền sử bị đau nửa đầu, con của họ có 50% khả năng trải qua dạng đau đầu này. Nếu cả bố và mẹ đều mắc bệnh này, nguy cơ sẽ tăng lên 75%.
- Các bệnh mắc kèm: Trầm cảm, lo lắng, rối loạn lưỡng cực, rối loạn giấc ngủ và động kinh có thể làm tăng tỷ lệ mắc bệnh của bạn.
2. Các biện pháp chẩn đoán và điều trị đau nửa đầu
1.1. Chẩn đoán
Các bác sĩ chẩn đoán chứng đau nửa đầu thông qua các triệu chứng của bạn, xem xét tiền sử bệnh và tiền sử gia đình đồng thời thực hiện các xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác. Xét nghiệm hình ảnh như chụp CT hoặc MRI não có thể loại trừ các nguyên nhân dễ nhầm lẫn, bao gồm:
- Khối u não
- Cấu trúc não bất thường
- Đột quỵ.
Xét nghiệm hình ảnh để tầm soát các bệnh nguy hiểm cũng có triệu chứng đau nửa đầu
1.2. Cách giảm bớt cơn đau an toàn và hiệu quả tại nhà
● Giảm căng thẳng, giảm stress
Lo lắng và căng thẳng liên tục có thể gây tình trạng stress oxy hóa, ảnh hưởng xấu đến các mạch máu ở não. Vậy nên hãy tìm cách thả lỏng bản thân, thư giãn bằng những việc khiến bạn thấy thoải mái như đọc sách, nghe nhạc khoảng 15 phút mỗi ngày. Tập hít thở sâu và chỉ tập trung vào hơi thở từ ít nhất 10 phút mỗi ngày cũng là cách hiệu quả để vừa giúp tăng sức bền cơ hoành, vừa giúp giảm tải căng thẳng.
● Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý
Có một sự thật đó là ngủ quá nhiều hoặc quá ít đều có thể ảnh hưởng không tốt đến chứng đau nửa đầu. Hãy ngủ đủ 7-8 tiếng một ngày, giữ cho giấc ngủ sâu và liên tục để đạt được chất lượng giấc ngủ cao nhất, giúp hồi phục sức khỏe sau cơn đau nhanh hơn.
Ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý giúp ngăn ngừa đau nửa đầu
● Chế độ dinh dưỡng khoa học
Thực phẩm cũng có thể là tác nhân khởi phát cơn đau nửa đầu. Các loại thực phẩm như sôcôla, cà phê, phô mai và đồ uống có cồn đã được xác định là tác nhân phổ biến gây ra vấn đề này vậy nên hãy hạn chế sử dụng chúng khi bạn đang trải qua cơn đau đầu.
Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng vitamin B2 và riboflavin có thể giúp giảm tần suất chứng đau nửa đầu. Vitamin B2 có thể được tìm thấy trong các sản phẩm động vật như cá hồi và thịt đỏ. Chúng cũng có mặt trong ngũ cốc và nấm. Bạn cũng có thể làm giảm các triệu chứng của cơn đau như buồn nôn, chóng mặt,... bằng cách uống nước hoặc đồ uống chứa chất điện giải.
● Chăm chỉ tập luyện thể dục, thể thao, yoga
Tập thể dục thường xuyên có thể ngăn ngừa đau nửa đầu qua việc giải phóng endorphin - chất giảm đau tự nhiên của cơ thể. Vận động cũng làm giảm căng thẳng và giúp bạn ngủ ngon hơn.
Một phương pháp tập luyện khác nhẹ nhàng hơn nhưng cũng rất hiệu quả đó là tập yoga. Yoga sử dụng hơi thở, thiền định và các tư thế cơ thể để tăng cường sức khỏe, cân bằng cảm xúc, tăng cường lưu thông máu đến não. Các nghiên cứu cho thấy yoga có thể làm giảm tần suất, thời gian và cường độ của chứng đau này.
Tập luyện thường xuyên giúp giải phóng các hormone giảm đau tự nhiên của cơ thể
● Massage, bấm huyệt
Đối với một số người, việc kích thích các huyệt đạo trên cơ thể bằng cách bấm huyệt có thể giúp giảm đau đầu. Bấm vào các huyệt trên đầu và cổ tay có thể giúp giảm buồn nôn liên quan đến cơn đau nửa đầu. Phương pháp này an toàn và khá đơn giản để bạn có thể tự thực hiện tại nhà khi đau đầu. Hãy ngồi ở tư thế thoải mái, nhắm mắt lại và xoa bóp huyệt đạo theo chuyển động tròn trong 15 đến 20 giây, lưu ý là dùng lực ấn nhưng không quá mạnh đến mức gây đau.
● Dùng thuốc giảm đau
Các loại thuốc giảm đau không kê đơn như Paracetamol và NSAID có thể giúp giảm các triệu chứng của đau nửa đầu. Thuốc sẽ có hiệu quả nhất nếu được dùng khi có dấu hiệu đầu tiên của cơn đau vì giúp thuốc có đủ thời gian hấp thụ vào máu để cho tác dụng. Tuy nhiên cần hạn chế sử dụng thuốc NSAID cho những người có tiền sử các vấn đề về dạ dày như loét dạ dày và các vấn đề về, thận vì có thể làm nặng hơn các vấn đề này.
Hiện nay, thuốc thường được các bác sĩ, dược sĩ ưu tiên sử dụng cho các cơn đau đầu là Paracetamol. Trên thị trường có rất nhiều dạng Paracetamol, từ viên nén, viên nang, đến viên sủi. Dạng Paracetamol viên sủi nhập khẩu từ Pháp đã và đang được các bác sĩ, dược sĩ đánh giá cao và kê đơn phổ biến để điều trị nhanh các cơn đau, hiệu quả giảm đau chỉ từ 10 - 60 phút sau khi sử dụng.
Tuy nhiên cần lưu ý rằng thuốc giảm đâu chỉ giúp điều trị triệu chứng chứ không giải quyết được gốc rễ của bệnh. Nếu bạn vẫn đau đầu dù đã uống thuốc giảm đau hoặc tần suất phải dùng thuốc tăng lên, đây là dấu hiệu bạn cần đến gặp bác sĩ.
Paracetamol là thuốc giảm đau không kê đơn ít gây tác dụng phụ nhất hiện nay
1.3. Các dấu hiệu nguy hiểm cần sự can thiệp điều trị của bác sĩ
Bạn nên đi khám bác sĩ đa khoa để tìm sự giúp đỡ nếu các cơn đau xảy ra thường xuyên hoặc ngày càng nghiêm trọng. Tuy nhiên bạn cần đến bệnh viện ngay lập tức nếu có các triệu chứng sau
● Liệt hoặc yếu ở 1 hoặc cả hai cánh tay hoặc 1 bên mặt
● Lời nói lắp bắp, không rõ chữ
● Đau đầu đột ngột, dữ dội không giống như các cơn đau bạn từng trải qua trước đây
● Đau đầu kèm theo sốt, cứng cổ, lú lẫn, co giật
Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như đột quỵ hoặc viêm màng não và cần được bác sĩ đánh giá càng sớm càng tốt.
Hy vọng những thông tin từ bài viết sẽ giúp bạn có những cách xử trí đúng đắn, hiệu quả nếu phải trải qua cơn đau nửa đầu để chúng không gây ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, công việc của bạn.
NGUỒN THAM KHẢO:
1. NHS. Migraine
2. MayoClinic. Migraines: Simple steps to head off the pain
3. Healthline. Everything You Want to Know About Migraine
Powered by Froala Editor
